POCHODZENIE

Według niektórych źródeł, Maasajowie na obecne tereny przywędrowali z Egiptu. Byli to wyzwoleni, silni niewolnicy, którzy wcześniej budowali piramidy, a po uzyskaniu wolności poszli daleko na południe w poszukiwaniu najlepszych pastwisk dla swoich stad. Tradycyjny strój Maasajów i charakterystyczny mieczyk przy pasie mężczyzny przywołują na myśl stroje egipskich wojowników ze starożytności.

ZAMIESZKANIE

Afryka. Obecnie Maasajowie zamieszkują Kenię i północną Tanzanię. Jest ich około miliona. Jednak Maasajowie nie lubią liczyć ani siebie, ani krów czy kóz, bo konkretna liczba oznacza coś zamkniętego. Podobnie jest z latami życia lub z liczbą dzieci… Na pytanie „Ile masz dzieci” odpowiedzą „wiele”. Podanie konkretnej cyfry oznaczałoby, że już więcej dzieci nie będzie, więcej lat się nie przeżyje, itp.

JĘZYK 

Maasajowie mówią w języku maa. Czasem uczą się również suahili i angielskiego.

ŚWIAT ROŚLIN I ZWIERZĄT

Maasajowie zamieszkują tzw. „step Maasajów”, gdzie klimat jest suchy, bardzo uboga sieć rzek (głównie rzeki okresowe), roślinność trawiasta, sawanna. Lud ten kocha przestrzenie, bezkresne stepy i sawanny. Najważniejszymi dla nich zwierzętami są krowy i kozy. Dawniej chłopiec, który miał stać się mężczyzną, musiał upolować lwa. Dzisiaj w trosce o populacje lwów zaniechano tego zwyczaju.

TRADYCYJNE WIERZENIA

Maasajowie wierzą w jednego Boga. Bóg dla nich to… ona. Jest Matką. Mówią „Lengai Narok” (Ona jest czarna). Kolor czarny jest święty, bo to kolor chmur deszczowych, a deszcz jest błogosławieństwem. Bóg-matka błogosławi deszczem, zapewniając obfitość pastwisk dla stada.

MIESZKANIE

Domy nie są zbyt trwałe. Budowane są z materiałów, które znajdują się dookoła, z drewnianych tyczek i gałązek, a potem oblepiane mieszanką błota, krowiego łajna, trawy, popiołu… Chatki są małe, mają kształt owalu lub koła, a nazywają się MANYATTY. Budują je kobiety.

Wioski (enkang) otoczone są płotem z ciernistej akacji, który robią mężczyźni. W centrum wsi jest ogrodzenie również z akacji, wewnątrz którego na noc zamykane są kozy, krowy i owce.

ŻYCIE CODZIENNE

Maasajowie to lud półkoczowniczy, nie przywiązują się do miejsc, gardzą uprawianiem ziemi, wędrują w poszukiwaniu pastwisk dla licznego stada. Ich życie skupia się wokół bydła. Według Maasajów to właśnie im Bóg podarował całe bydło tego świata. Starcy, kobiety i dzieci pozostają w tym samym miejscu nawet przez kilka, kilkanaście lat, a tylko wojownicy i wybrane kobiety wyruszają ze stadami w poszukiwaniu miejsc na wypas…

Wojownicy i starsi chłopcy są odpowiedzialni za wszystkie zwierzęta (krowy, kozy, owce). Kobiety zajmują się pracami domowymi, wychowaniem dzieci, a także przynoszeniem wody, zbieraniem drewna na opał, dojeniem bydła i gotowaniem dla całej rodziny. Wyrabiają też ozdoby (kolczyki, bransoletki) z nasion, gliny lub koralików. Kolory paciorków mają swoje znaczenie, najpopularniejsze to biały – symbolizujący pokój, niebieski – wodę, czerwony – wojownika/krew/odwagę.

ZWYCZAJE

Głową rodziny jest mężczyzna. Większość ważnych dla całej społeczności decyzji podejmowana jest przez starszych mężczyzn z wioski. Tak zwaną starszyznę. Bardzo istotna dla Maasajów jest wspólnota, dzięki której czują się silni. Nie jest ważne, kim się jest, bo we wspólnocie każdy jest ważny i ma swoje miejsce.

DZIECI

Dzieci są największym skarbem! Przekleństwem jest nie mieć potomstwa. Bogatym jest ten, kto ma wiele dzieci i wiele krów. Od najwcześniejszych lat na dzieciach spoczywa odpowiedzialność za młodsze rodzeństwo, za pomoc mamie (zbieranie opału, przynoszenie wody). Powierza się im również opiekę na stadami cielaków czy małych kóz, które wypasa się blisko domu. Pójście do szkoły to przywilej i często szef klanu/rodziny decyduje, kto do niej pójdzie, a kto na pastwisko. Szkoły często znajdują się daleko od domu, a językiem urzędowym/wykładowym jest język suahili, co dla wielu chłopców czy dziewcząt jest przeszkodą trudną do pokonania.

UBRANIA

Bardzo popularne u Maasajów jest rozciąganie małżowiny usznej. Lubią też się przyozdabiać – zarówno mężczyźni, jak i kobiety noszą ozdoby zrobione z koralików lub drewna. Ich ulubionym kolorem jest czerwony, chociaż mają również ubrania niebieskie, zwykle w pasy lub szachownicę. Tradycyjnym ubiorem są trzy płótna. Shúka w języku maa oznacza płótna. Po jednym płótnie na każde ramię, a trzecie zakładane jest na wierzch. Maasajowie noszą też proste sandały, dawniej robione ze skóry krowy, dzisiaj częściej ze starych opon samochodowych.

JEDZENIE

Podstawą diety Maasajów jest mleko krowie i mączka kukurydziana. Na wielkie święta lub dla gości podaje się również miód dzikich pszczół. Mleko pije się świeże lub w słodkiej herbacie. Z mączki gotuje się owsiankę na mleku. Czasem jedzą kukurydzę i fasolę, a jeszcze rzadziej mięso. Ryż, ziemniaki, kapusta, akacja nilowa… Zupy najczęściej gotuje się z roślin, a przekąskami są owoce.

Ks. Arkadiusz Nowak SMA, Tanzania